Dla pielgrzyma

Sanktuarium Matki Bożej Pocieszenia w Pasierbcu
(diecezja tarnowska)

Wstęp

Na pielgrzymim często poznajemy i zwiedzamy nowe miejsca, wędrujemy do miejscowości, które Bóg wybrał jako miejsca szczególnego oddziaływania Jego łaski i obecności. W Polce możemy nawiedzić wiele sanktuariów dedykowanych Jezusowi Chrystusowi, Matce Bożej i świętym. Do jednych z najpiękniejszych sanktuariów maryjnych w diecezji tarnowskiej należy sanktuarium Matki Bożej Pocieszenia w Pasierbcu, znajdujące się niedaleko Limanowej. Piękno tego sanktuarium ma swoje uzasadnienie nie tylko w poczuciu, że miejsce to jest omodlone przez tysiące pielgrzymów, ale także w jego położeniu. Sanktuarium znajduje się w cichej, spokojnej miejscowości Beskidu Wyspowego – sama parafia liczy około 1500 wiernych. Położenie sanktuarium i klimat w nim panujący sprawia, że pielgrzym może nabrać sił duchowych, ale także odpocząć fizycznie, oddając się ciszy i skupieniu.

Położenie Sanktuarium

Na północny zachód, w odległości 6 km od Limanowej, w górzystym terenie Beskidu Wyspowego, leży niewielka wioska Pasierbiec. Terytorialnie należy do gminy i powiatu Limanowa i województwa małopolskiego. Ze szczytu Góry Pasierbieckiej (768 m n.p.m.) rozpościerają się wspaniałe widoki. Najwspanialszy widok rozciąga się na południe, gdzie przez obniżenie między Mogielnicą a Ciecieniem widać wschodnią część Tatr. Bez wspinania się na górę, z okolic Pasierbca obejrzeć można przepiękną panoramę Beskidu Wyspowego, dużą część doliny rzeki Łososiny, Limanową z górującym na szczycie Łysej Góry Krzyżem Jubileuszowym, a przy dobrej pogodzie wierzchołki Tatr.

Historia Sanktuarium

Pod koniec XVIII wieku w Europie toczyły się wojny napoleońskie. Do zaborczej armii austriackiej został wcielony Jan Matras – mieszkaniec miejscowości Laskowa, który podczas jednej z bitew został ranny na polu bitwy pod Rastatt na ziemiach niemieckich. Zdając sobie sprawę z ciężkiej sytuacji w jakiej się znalazł, mając przed oczyma śmierć, prosił Matkę Bożą o ocalenie na polu bitwy. Złożył ślub, w którym obiecał, że jeżeli uda mu się z pomocą Maryi uniknąć śmierci, to zbuduje ku jej czci kaplicę. Tak też się stało. Matka Boża wysłuchała prośby rannego żołnierza i przyszła mu z pomocą. Miał on widzenie Maryi stojącej przy nim i osłaniającej go swoim płaszczem przed szarżującym wojskiem. Rozpędzone i galopujące konie nie wyrządziły żadnej krzywdy żołnierzowi. Po powrocie do domu, w 1822 roku, wybudował w Pasierbcu kaplicę ku czci Maryi, gdzie przez lata odbierał cześć obraz sztuki ludowej, przedstawiający Matkę Bożą Pocieszenia. Kamień węgielny pod ten wotywny przybytek położył Proboszcz z Łososiny Górnej Ks. Mikołaj Hejser. Fundator w kapliczce umieścił obraz Matki Bożej, który nabył u nieznanego, ludowego artysty z okolicy Gorlic. W 1824 r. Ksiądz Dziekan Andrzej Danek z Tymbarku poświęcił kapliczkę z Obrazem i odprawił tam pierwszy odpust.  Na obrazie Maryja znajduje się w stanie błogosławionym i jest posyłana przez Boga Ojca, by pocieszała ludzi. Artysta namalował także kulę ziemską, na której stoi Maryja, depcząc głowę węża – symbol szatana. W 1909 r. wybudowano obok kamienną dzwonnicę, w której umieszczono trzy dzwony: „Maria”, „Józef”, „Szymon” – nazwano je od imion fundatorów. Od lat 80. XX wieku Maryja w cudownym obrazie odbiera cześć w nowej świątyni, a w roku 1993 parafia przeżywała koronację Matki Bożej Pocieszenia, której dokonał ówczesny biskup tarnowski Józef Życiński. 

Miejsca kultu w Sanktuarium

1. Kaplica św. Józefa

Jest to kaplica, w której znajdował się cudowny obraz Matki Bożej i przez lata tam toczyło się życie parafialne. Kaplica jest perełką sztuki. Liczne malowidła, zabytkowe organy i piękno architektoniczne sprawiają, że pielgrzym może odczuć klimat modlitwy, jaki jest obecny od czasów powstania parafii. Od 2010 roku, w kaplicy, cześć odbiera Matka Boża w kopii figury Matki Bożej z Altötting – sanktuarium narodowego Niemiec, miejsca gdzie, już w dzieciństwie, często pielgrzymował Benedykt XVI. Figura jest unikatem, ponieważ to jedyna kopia figury, która znajduje się poza granicami Niemiec. Kaplica, znajdująca się nieopodal plebanii i będąca miejscem początku kultu nosi także tytuł św. Józefa.

2. Nowa świątynia i obraz Matki Bożej Pocieszenia

Nowoczesny, masywny kościół zbudowano w latach 1973-1980 według projektu inż. arch. Zbigniewa Zjawienia z Krakowa. Tam obecnie znajduje się cudowny obraz Matki Bożej Pocieszenia. Od frontu świątynia ukształtowana jest na wzór litery „M”, co świadczy, że jest to sanktuarium maryjne. Po wejściu do świątyni, po prawej stronie, można podziwiać piękne witraże, przedstawiające kolejno: cud pod Rastatt, przeniesienie obrazu do nowej świątyni i koronację Matki Bożej Pocieszenia. Dwa większe witraże po lewej stronie ukazują Zmartwychwstanie Jezusa i Sąd Ostateczny. W świątyni znajdują się liczne wota, świadczące o tym, że Maryja wyprasza potrzebne łaski. Do najcenniejszych należą: pas św. Jana Pawła II, piuska i krzyż pektoralny Benedykta XVI oraz stuła błogosławionego kard. Stefana Wyszyńskiego.

W głównej nawie znajduje się Ołtarz zaprojektowany przez krakowskiego artystę prof. Wincentego Kućmę, a wykonany przed uroczystościami koronacyjnymi w roku 1993. Prezbiterium nawiązuje do rzeczywistości nieba, o czym świadczą rzeźby aniołów. Dwa złote anioły wskazują na ołtarz – miejsce centralne w świątyni – pozostałe otaczają obraz Matki Bożej. Sam obraz Matki Bożej jest ujęty w tryptyk, który jest uroczyście odsłaniany i zasłaniany przy akompaniamencie fanfar. Maryja na obrazie znajduje się w stanie błogosławionym, dlatego tak wielką czcią otaczają Maryję w tym sanktuarium rodziny i rodzice proszący o potomstwo. Wokół Matki Bożej, na obrazie, znajdują się czterej aniołowi, którzy oddają jej cześć. Bóg Ojciec dotyka rękoma ramion Maryi, dając tym samym znak, iż jest Ona posłana do wiernych, by ich pocieszała. O tajemnicy pocieszenia świadczy także napis w starej formie językowej: „Matko Pocieszna, wspomoz nas grzesnych”, znajdujący się na wstędze przy stopach Maryi. Na obrazie Maryja depcze głowę węża na kuli ziemskiej, co jest odwołaniem do Protoewangelii z Księgi Rodzaju.

W nowej świątyni można pomodlić się także przed Ołtarzem Miłosierdzia Bożego, który podobnie jak cała świątynia został konsekrowany aktem dedykacji w 2017 roku. Ołtarz jest dziełem prof. Wincentego Kućmy z Krakowa i upamiętnia 1050. rocznicę chrztu Polski. Na samym szczycie rzeźby, która obejmuje całą lewą ścianę kościoła, widnieje przedstawienie chrztu Pana Jezusa w Jordanie. Poniżej zobaczyć można postaci związane z chrztem Polski, a na samym dole odwołanie do rzeczywistości bliskiej naszym czasom: rodzinę przynoszącą dziecko, które ma otrzymać chrzest święty. O Bożym Miłosierdziu przypomina postać Chrystusa, który patrzy z krzyża na całą rodzinę i pragnie ofiarować zdroje swego miłosierdzia wypływające z Jego Serca. Po prawej stronie płaskorzeźby znajdują się postaci świadków Bożego Miłosierdzia: św. Siostra Faustyna, św. Jan Paweł II i św. Brat Albert Chmielowski.

Otoczenie świątyni, pejzaż Beskidu Wyspowego i piękne ogrody sprzyjają odpoczynkowi duchowemu i fizycznemu.

3. Droga krzyżowa

Droga krzyżowa znajdująca się przy Sanktuarium jest fenomenem na skalę ogólnopolską. Jej wyjątkowość podkreśla kilka znaczących elementów. Po pierwsze, znajduje się ona w plenerze (przypominającym górę Golgotę), postaci wykonane są z brązu i są naturalnych wielkości, a same stacje nie są umieszczone na postumentach, lecz znajdują się na ziemi, dzięki czemu pielgrzym może poczuć się jak na prawdziwej drodze krzyżowej, a więc zbliżyć się do postaci, zobaczyć ich wyraz twarzy, a nawet dotknąć ich. W stacje drogi krzyżowej wpisane są osoby zasłużone dla Kościoła w Polsce, np. św. Jan Paweł II (stacja V), bł. Ks. Jerzy Popiełuszko (VI stacja), sługa Boży ks. Franciszek Blachnicki (VII stacja), Stefania Łącka i Stanisława Leszczyńska (VIII stacja), bł. ks. Roman Sitko (IX stacja), bł. kard. Stefan Wyszyński (X stacja) oraz misjonarze męczennicy bł. O. Zbigniew Strzałkowski i ks. Jan Czuba (XIV stacja). Droga krzyżowa powstawała szesnaście lat i jest dziełem projektanta prof. Wincentego Kućmy, który jak sam stwierdzał, uważa to dzieło za najważniejsze w swoim życiu. W pracę nad powstaniem drogi krzyżowej włączali się nie tylko rzeźbiarze, ale także parafianie i ówczesny proboszcz parafii ks. Józef Waśniowski. Droga krzyżowa została erygowana, a więc oficjalnie oddana do kultu w 2010 roku.

4. Dróżki Maryjne

Są to stacje siedmiu radości Matki Bożej, które rozważa się podczas nabożeństw w okresie letnim. Płaskorzeźby wykonane w stylu sztuki ludowej ukazują siedem radości Maryi, jako że znajdują się przy Sanktuarium Matki Bożej Pocieszenia. Jak w sanktuariach Matki Bożej Bolesnej rozważa się siedem boleści Maryi, tak w Pasierbcu siedem Jej radości z życia Maryi. Rozważanie radości Matki Bożej rozpoczyna się w kaplicy św. Józefa, a więc miejscu gdzie wszystko się zaczęło, podobnie jak w życiu Maryi zwiastowanie zainicjowało jej niezwykłe powołanie bycia Matką Syna Bożego. Dróżki prowadzą następnie wzdłuż głównej ulicy i wokół nowej świątyni. Wierni mogą rozważać kolejno radości: zwiastowania, nawiedzenia św. Elżbiety, narodzenia Pana Jezusa, odnalezienia Jezusa w świątyni, zmartwychwstania, wniebowzięcia Matki Bożej i ukoronowania Maryi na Królową nieba i ziemi. Nabożeństwo Dróżek Maryjnych przyciąga rzeszę wiernych szczególnie w czasie odpustu parafialnego, a więc w ostatnią sobotę i niedzielę sierpnia.

5. Grota Ocalenia

Po słynnej powodzi w 1997 roku, w jednym z miejsc przy sanktuarium osunęła się ziemia. Jako że miejsce to jest tym samym, które służyło za ołtarz koronacyjny w 1993 roku, zbieżność ta została wykorzystana. Powstała w nim tak zwana Grota Ocalenia. Nosi ona taką nazwę, ponieważ przedstawia scenę ocalenia Jana Matrasa przez Maryję na polu bitwy pod Rastatt w czasie bitew napoleońskich w 1793 roku. Po tym cudownym ocaleniu jakiś litościwy napoleoński żołnierz pomógł rannemu zejść w bezpieczne miejsce, po czym powoli, odzyskawszy siły, Matras dowlókł się do kwatery swojego oddziału. Opowiedział kolegom całe zdarzenie i publicznie powtórzył ślub złożony swojej Wybawicielce na polu bitwy: „Wybuduję kaplicę na Jej cześć”. Ukazuje ona więc wydarzenie, w którym niejako ma początek Sanktuarium w Pasierbcu. Została poświęcona 9 sierpnia 2001 r. przez kard. Joachima Meisnera z Niemiec, w obecności ówczesnego biskupa tarnowskiego Wiktora Skworca.

W Grocie można zobaczyć dwie postaci: leżącego i rannego Jana Matrasa oraz Maryję, która otacza opieką rannego na polu bitwy. W tle Groty nawet kamienienie zostały ułożone w sposób artystyczny, bowiem wnikliwy pielgrzym zauważy, iż kamienie za postaciami układają się w charakterystyczny kształt drzewa.

Opracował: ks. Maciej Biedroń